
Czy uczestnik bójki może powołać się na działanie w obronie koniecznej?
Z bójką będziemy mieli do czynienia, gdy najmniej trzy osoby uczestniczą w starciu, podczas którego atakują się wzajemnie (art. 158 i 159 k.k.)
W tym układzie, nie mamy podziału na broniących się i atakujących, myśląc o takim zdarzeniu, nie postrzegasz osób w nim uczestniczących, jako ofiary i napastników.
Jeśli nie ma spełnionej przesłanki z ilością uczestników (sytuacja dotyczy MNIEJ niż trzech osób) – to już inne przestępstwo, inna historia … inne problemy (o którym powstaną kolejne wpisy na blogu!)
Generalnie uczestnik bójki nie będzie mógł skorzystać z dobrodziejstwa obrony koniecznej, ale jak to zazwyczaj bywa podczas bójki, gdy o wszystkim decyduje czynnik ludzki, sytuacja bywa dynamiczna.
3 sytuacje, podczas których, uczestnik bójki „odzyskuje” prawo do obrony koniecznej
- z chwilą wycofania się z bójki – to wycofanie musi mieć charakter definitywny, np. osoba oddaje narzędzie, które służyło mu do ataku i ucieka, czyli jak można zauważyć, nie chodzi tu o pozorną rezygnację, mającą na celu np. zdobycie przewagi i ponowne przystąpienie do ataku. Działanie w tym wypadku osoby, której przysługiwać będzie prawo do obrony konieczniej musi być wyłącznie defensywne zob. Wyrok Sądu Najwyższego z 11 października 1938 r. (I K 2760/38), Wyrok Sądu Najwyższego z 20 grudnia 1984 r. (akt II KR 289/84)
- jeden, lub więcej osób zmienia „zasady” przyjęte podczas bójki np. kilka osób wzajemnie się atakuje, ale nie używa niebezpiecznych narzędzi typu nóż, broń palna. W mojej ocenie, nie można w takiej sytuacji odmówić innym uczestnikom prawa do obrony koniecznej, którzy podejmują czynności obronne wobec takiej osoby. Podobne stanowisko można znaleźć również w orzecznictwie (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 5 grudnia 2003 r., II AKa 256/03, jeśli nie będziesz mógł/a znaleźć tego wyroku, albo interesują Cię inne podobne – napisz, coś zaradzimy!),
- w zdarzeniu pojawia się nowy bohater/uczestnik – osoba, która postanowiła się włączyć w bójkę, bo jej intencją jest jej zakończenie. Obecny kodeks karny, nie zawiera żadnej regulacji, która wprost odnosi się do takich sytuacji (jeśli interesuje Cię jak w przeszłości próbowano rozwiązać ten problem to zajrzyj do art. 22 § 2 kodeksu karnego z 1969 r.) zob. Wyrok Sądu Najwyższego z 26 lipca 1971 r. (IV KR 119/71)
Mając na uwadze powyższe sytuacje, trzeba stwierdzić, że CO DO ZASADY osoba biorąca udział w bójce nie może powołać się na działanie w ramach obrony koniecznej. Ale nie można też jednoznacznie skreślać możliwości skorzystania z tego kontratypu, gdy sprawa dotyczy bójki, w której uczestniczyłeś/aś lub uczestniczył ktoś kogo znasz lub, gdy rozważasz ten temat czysto teoretycznie, bo jak JA uwielbiasz prawo karne.
pozdrawiam Was cieplutko
Adwokat Daria Radłowska
Może Ci się spodobać

Jak przygotować się do pobytu w zakładzie karnym?
5 lipca 2023
20 lat pozbawienia wolności – teraz jest to możliwe.
21 listopada 2023