Tajemniczy świadek

Jak go znaleźć?

W serialach kryminalnych często przewija się motyw, w którym adwokat (najczęściej kobieta i zazwyczaj w Warszawie), w tajemniczych okolicznościach odkrywa, że w sprawie, którą prowadzi jest ON lub ONA. Tajemnicza postać, która odmieni losy sprawy (najczęściej karnej).

W dalszych scenach  głównej bohaterce  udaje się porozmawiać, ze świadkiem i przekonać go do zeznawania, albo w drugiej wersji… umiera w tajemniczych okolicznościach (świadek lub adwokat).  

Czy w praktyce my adwokaci pukamy do drzwi świadków, opowiadając o sprawie oraz przekonując ich do zeznawania ?

Oczywiście – NIE.

Nie wynika to z braku zaangażowania w sprawę, tylko z innych znacznie bardziej przyziemnych powodów:

– świadków nie trzeba prosić o zgodę, żeby wskazać ich dane we wniosku dowodowym,

– często nie znamy ich adresu, co uniemożliwia bezpośrednią konfrontację.

Co jeśli nie znamy nie tylko adresu, a nawet imienia i nazwiska, tylko pseudo artystyczne – typu „Seba” ? 

I tu zaczynają się problemy. Na etapie postępowania przygotowawczego może uda się namówić organ ścigania do podjęcia czynności, mających na celu ustalenie takich danych (może nawet tak się zdarzyć, że policjant będzie po prostu wiedział kim jest „Seba”). Ale na etapie postępowania sądowego – Sąd zapewne uzna, że nie jest od „poszukiwania dowodów”.

Z drugiej strony pewnie teraz przypominasz sobie art. 169 kpk, a tam przecież nie ma nic o podaniu danych osobowych. Oczywiście ten artykuł jest bardzo optymistyczny, wymaga od nas obrońców tylko:

– oznaczenia dowodu,

– okoliczności, które ma udowodnić,

– ewentualnie sposobu jego przeprowadzenie.

Dlaczego więc  wniosek: wnoszę o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka „Seby” na okoliczność, że w dniu w którym miało dojść do zdarzenia , podejrzany Stefan „Zawsze” Niewinny, przebywał z nim w lesie w Bieszczadach … nie spotka się ze zrozumieniem Sądu?              

Zaraz po dającym sporo nadziei na zmiany art. 169 kpk, znajduje się art. 170 kpk – w którym to znajdziemy kilka powodów, w oparciu o które sąd, może ODDALIĆ nasz wniosek. W sytuacji braku danych świadka, adresu – zapewne uzna, że „dowodu nie da się przeprowadzić”.

Czy Sąd podejmie samodzielne działania mające na celu ustalenie adresu? Albo może zwróci akta do prokuratury – tak, żeby ona mogła nadrobić braki w materiale dowodowym. Zapomnijcie o tej wersji…

Jakie mamy opcje? czekać na postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego (mając nadzieje na chwytający za serce II instancji zarzut apelacyjny), samodzielne poszukiwanie  świadka (ale jak ?) i kto może nam w tym pomóc? 

Wtedy odkrywamy, że jesteśmy sami z TYM problemem. Można przyznać rację Sądowi i uznać, ze „nie da się” tego dowodu przeprowadzić. Z drugiej strony jeśli faktycznie od tego świadka zależy nasza linia obrony? W tym miejscu odkrywamy, że jednak potrzebujemy wsparcia (a już wcześniej odkryliśmy, że na sali sądowej go raczej nie otrzymamy).

Jak „prywatnie” ustalić dane świadka ?

W jednym z poprzednich tekstów w tej serii pisaliśmy, że współpracujący z adwokatem detektyw, może ustalić samo istnienie wspomnianego na początku JEGO lub JEJ. Ale co ważne posiada wiedzę i umiejętności pozwalające na ustalenie danych osobowych takiej tajemniczej osoby.

Korzysta przy tym z (większości) metod, z których w takich wypadkach korzystają organy ścigania.

Z jakich metod nie może korzystać? nie może korzystać z form pozyskiwania informacji zastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych na mocy odrębnych przepisów, np. z tzw. kontroli operacyjnej (podsłuchów).

Cóż więc takiego może zrobić detektyw ?

(Podobno) dobry detektyw nie zdradzi do końca metod z jakich korzysta w celu zdobycia informacji.

Podstawowe narzędzia służące detektywowi do pozyskiwania informacji to:

– zaawansowany biały wywiad, zwany dzisiaj najczęściej OSINT-em (Open Source Inteligence)

– prowadzenie obserwacji miejsca lub osób,

– praca z osobowymi źródłami informacji. 

Dla wielu brzmi to pewnie tajemniczo i trochę takie jest.  Najważniejsze jest jednak, że stosowanie tych narzędzi  wymaga odpowiedniej wiedzy, umiejętności i co istotne doświadczenia.

Adwokat karny + detektyw = dream team?

Firm detektywistycznych jest w Polsce coraz więcej. Są oczywiście lepsze i gorsze. Nie ulega jednak wątpliwości, że kancelarie i detektywi są na siebie skazani. Firmy detektywistyczne potrzebują prawników dla większej wiarygodności, oraz aby mieć dostęp do zleceń, czy to bezpośrednio od kancelarii czy też ich klientów. Z drugiej strony detektyw, na stałe współpracujący z kancelarią daje jej przewagę konkurencyjną i możliwość pozyskiwania informacji oraz w efekcie źródeł dowodowych, a co ważne ustalania  np. danych osobowych kluczowych, a często tajemniczych świadków. Takich jak nasz “Seba”.

W serialach prawniczych  bardzo często pojawia się motyw detektywa jako osoby będącej członkiem kancelarii (pamiętacie  Kalindę ze Suits?). Czy w przyszłości będzie to standard w polskich realiach?

 Autor – Daria Radłowska

Adwokatka prowadząca kancelarię w Krasnymstawie i Lublinie, autorka bloga karnistka.com, była wieloletnia asystentka sędziego w wydziale karnym Sądu Rejonowego, oraz wydziale gospodarczym Sądu Okręgowego 

Autor – Maciej Zygmunt

Członek założyciel Stowarzyszenia Praktycy Compliance, właściciel Agencji Bezpieczeństwa i Detektywistyki Maciej Zygmunt, młodszy inspektor w st. sp., były Naczelnik Wydziału w poznańskim Zarządzie CBŚ, detektyw, doradca biznesowy, wykładowca akademicki m.in. z przedmiotów związanych z wywiadem i kontrwywiadem gospodarczym na Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu, Wyższej Szkole Bezpieczeństwa w Poznaniu oraz Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie k.Warszawy.